Yabancı Para Alacağı Olarak Başlatılan İcra Takiplerinde Takip Talebinde Alacağın Türk Lirası Karşılığının Belirtilmemesi Takibin İptali Sebebi Midir?

Sorunlarınızı Çözerken Yanınızdayız...

Uygulamada ve Yüksek Mahkemenin yerleşik içtihatlarında yabancı para alacaklarına dayalı icra takiplerinde alacağın Türk Lirası karşılığının takip talebinde yazılı olması gerektiği, aksi takdirde bu eksikliğin kamu düzenine aykırılık teşkil edeceği için takibin her aşamasında süresiz şikayete konu edilebileceği kabul edilmektedir. Nitekim 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun m.58/3 hükmünde de; "Alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı... ...alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği" hususlarının takip talebinde yer alması gerektiği düzenlenmiştir.

Aynı şekilde aynı zorunluluk 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 41. maddesi uyarınca icra müdürlüğü tarafından düzenlenecek icra emri için de geçerlidir. İşbu iki husus kamu düzeni ile ilgili ve devletin hükümranlık haklarına ilişkin olarak görülmesi nedeniyle takibin her safhasında re'sen göz önünde tutulmakta ve şikayete konu edilebilmektedir. Ancak UYAP üzerinden açılan icra takiplerinde bizzat sistem tarafından hazırlanan takip talebi içeriğinde, alacaklı tarafından alacağın Türk Lirası karşılığının girilmesine rağmen takip talebine eklenmemekte ve sistem tarafından takip talebi üzerinde değişiklik yapılmasına izin verilmemektedir. Bu sebeple UYAP üzerinden icra takibi açan alacaklı taraf bizzat devletin hükümranlık alanına dahil olan UYAP üzerinden hak kaybına uğramaktadır.

Tüm bu hususları göz önünde bulundurarak önüne gelen bir uyuşmazlıkta değerlendirme yapan İstanbul BAM 13. Hukuk Dairesi, hakka ve hakkaniyete uygun bir karar ile yukarıda belirtilen sebeple işbu hususun takibin iptaline sebep olamayacağına hükmetmiştir. Daire kararında hem UYAP sistemini derinlemesine incelemiş, icra takiplerinde UYAP sisteminin kullanılması gerektiği konusunda mevzuat hükümlerini tespit etmiş, sistemin kullanım kılavuzunu da inceleyerek alacaklıdan kaynaklanmayan bu usuli eksikliği "devletin hükümranlık hakkına" aykırılık olarak değerlendirilemeyeceği ve takibin iptaline konu edilemeyeceğine karar vermiştir. İlgili karar şu şekildedir;

“Uyuşmalıkta ikinci sorun, UYAP sistemi tarafından bizzat oluşturulan icra takip talebindeki İİK 58/3 maddesindeki eksiklikten dolayı talepte bulunanı kendisinden kaynaklanmayan bir nedenle sorumlu tutmanın mümkün olup olmadığı noktasındadır. İİK' nın 8/a maddesinde ( Ek -02/07/2012 T. 6352/3. madde) icra ve iflas müdürlüklerinde her türlü işlemlerde UYAP sisteminin kullanılacağı, elektronik işlemlerin UYAP sistemi vasıtası ile yapılmasına dair usul ve esasların Adalet bakanlığı tarafından çıkartılan yönetmelikle düzenleneceği, İİK Yönetmeliği' nin 16 vd maddelerinde; elektronik işlemler ve UYAP sisteminin kullanımına ilişkin detaylı düzenlemelere yer verilerek taraf ve vekilleri ile diğer ilgililerin geçerli elektronik imza ile imzalamak sureti ile UYAP vasıtası ile mahkemeler ile icra ve iflas dairelerine elektronik ortamda bilgi ve belge gönderebilecekleri gibi, icra takibi de açabilecekleri, yine aynı yönetmeliğin 20 ve 21. maddelerinde ise icra takip talebinin nasıl doldurulacağı ve takip talebine belge eklenmesine ilişkin hususlar düzenlenmiştir. UYAP sistemi tarafından oluşturulan takip talebinin içeriği itibariyle İİK 58 ve yönetmeliğin 20 - 21. maddelerindeki düzenlemelere uygun olmalıdır. Olması gereken ve beklenen budur.

Takip talebinin UYAP sistemi üzerinden yapılmasına ilişkin UYAP Avukat Portal'ı Kulanım Kılavuzu incelendiğinde; talepte bulunan taraftan birinci aşamada takibe dair genel bilgilerin doldurulması, ikinci aşamada takibin taraflarının bilgilerinin doldurulması, üçüncü aşamada ilamsız takip bilgilerinin (alacağın para birimi, döviz ise hangi tarihteki kur üzerinden TL olarak hesaplanacağı ve takibe esas TL tutarı vs) doldurulması, dördüncü aşamada ise takibe esas TL üzerinden sistem tarafından resen harç miktarının hesaplanması, beşinci aşamada tevzi nosu alma, altıncı aşamada ise sistem tarafından düzenlenen ve tevzi nosu alınan takip talebi indirilerek elektronik imza ile imzalanması ve takip talebi ekine vekaletname ile diğer takip evraklarının eklenerek sisteme yeniden yükleme işleminin yapıldığı, bu aşamada indirilen ve sistem tarafından oluşturulan takip talebindeki herhangi bir değişiklik yapılması halinde ilgili evrakların sisteme katılmasına izin verilmeyeceğine dair uyarıya yer verildiği, yedinci aşamada sistem tarafından hesaplanan harcın ödemesi yapılıp tevzi yapılan icra dosyasından icra dosya nosu alınarak, icra dosyasına dair bilgi ekranı açılarak işlemin elektronik ortamda tamamlandığı anlaşılmıştır.

Yukarıda belirtilen işlem silsilesine göre UYAP sisteminin; takip talebi doldurulurken gerekli tüm bilgileri adım adım istediği, bu doğrultuda talepte bulunanı yönlendirdiği, eksik bilgi ile takip talebi düzenlenmesine izin verilmediği gibi talepte bulunan başvurucuya, düzenlenen belgede herhangi bir değişiklik yapma hakkı ve yetkisi vermediği açıkça görülmüştür. Uyap Sisteminin hazırladığı takip talebinin dosyasına aktarılıp, takip talebine göre ödeme emri düzenleyerek tebliğ edilmesi işleminin ise UYAP üzerinden icra müdürlüğü tarafından yapıldığı tespit edilmiştir.

Kullanım Kılavuzunda yer alan bilgilere göre döviz üzerinden UYAP sistemi kullanılarak yapılacak icra takip taleplerinde, alacaklıdan dövizin harca esas TL tutarı sorularak resen harç hesaplanıp tahsili sağlanmakta, ancak sistem tarafından düzenlenen takip talebi formunda dövizin takip tarihindeki TL karşılığı takip talebine yazılmamakta ve talepte bulunana da takip talebinde herhangi bir değişiklik yaptırmamaktadır. Bu durumda Ulusal Yargı Ağı'nı kullanarak hak arayan kişiye kendinden kaynaklanmayan, sistemsel bir eksiklik sebebi ile sorumluluk yüklemek mümkün olmamalıdır. Aksi düşünce usul ekonomisine aykırılık ve adil yargılanma hakkının ihlali sonucunu doğuracaktır. Ayrıca Ulusal Yargı Ağı' nın kullanılarak hak aranması açıkça devletin hükümranlık hakkının tanınması anlamına geleceğinden, sistemin oluşturduğu belgedeki İİK 58/3 maddesindeki eksikliği devletin hükümranlık hakkına aykırı olarak yorumlamak basit mantık kuralları ile bağdaşmayacaktır.

Somut olayda davacı, UYAP sisteminin yönlendirmesi ile takip talebi doldurarak davaya konu icra takibini başlattığı görüldüğünden ve bu işlemi yaparken kendisine atfedilecek herhangi bir usul hatası tespit edilemediğinden, mahkemenin icra takibinin usulsüz olduğuna dair tespiti yerinde görülmemiştir.” (İstanbul BAM 13. H.D, E: 2024/839, K: 2024/1143, T: 28.06.2024)

//